Pierwsza pomoc przy urazie stawu skokowego

 

Uraz stawu skokowego należy do najczęstszych kontuzji narządu ruchu, który przytrafia się nie tylko sportowcom na boisku, ale także w wyniku nieuwagi podczas wykonywania codziennych, prostych czynności. Podczas urazu może dojść do uszkodzenia więzadła stabilizującego staw bądź uszkodzenia torebki stawowej, czemu zwykle towarzyszy ostry ból, który nasila się przy wykonywaniu ruchów. W takich sytuacjach z pomocą przychodzi protokół RICE, czyli zbiór kilku zasad, które stanowią pierwszą pomoc w tego typu kontuzjach.

Odpoczynek (R- REST)

Wyłączenie z aktywności kończyny objętej kontuzją to bardzo ważny pierwszy krok, który pomoże zapobiec dalszej progresji urazu. Oprócz tego stabilizacja kończyny pomoże zregenerować się uszkodzonym tkankom, które potrzebują czasu aby powrócić do stanu sprzed urazu. Dlatego zaleca się, aby kończynę wyłączyć z użytku na czas od 48 do 72 godzin, po czym stopniowo i ostrożnie można wprowadzać umiarkowaną aktywność fizyczną. Dodatkowo w zależności od rodzaju urazu lekarz może zalecić także umieszczenie kończyny w opatrunku gipsowym lub ortezie na okres od 5 do 6 tygodni[1].

Schłodzenie kończyny (I- ICE)

Schłodzenie kończyny objętej urazem należy wykonać niezwłocznie po wystąpieniu kontuzji. Zimne okłady doskonale działają przeciwbólowo, zmniejszają stan zapalny oraz spowalniają narastanie obrzęku. Do tego celu można wykorzystać mrożonkę zawiniętą w czystą gazę, specjalne żelowe kompresy dostępne w aptekach lub po prostu zanurzając stopę w wodzie z kostkami lodu. Co ważne, chłodzenie kończyny powinno trwać 15- 20 minut (nie dłużej), aby zapobiec ewentualnemu odmrożeniu tkanek. Czynność można powtarzać 4-8 razy na dobę, zachowując między nimi odpowiedni odstęp czasowy[2].

Ucisk w miejscu urazu (C- Compression)

Następnym krokiem, który umożliwi zmniejszenie narastania bolesnego obrzęku wokół uszkodzonego stawu jest zastosowanie bandaża uciskowego bądź elastycznego opatrunku. Dodatkowy nacisk można uzyskać umieszczając pod opatrunkiem kompres w postaci specjalnej gąbki bądź kilkukrotnie zawiniętej gazy. Przy zaopatrywaniu stawu należy pamiętać, aby stopień kompresji nie był zbyt duży i umożliwiał swobodny dopływ krwi do kończyny[3].

Uniesienie kończyny (E- Elevation)

Następnym etapem, który ułatwi spływ chłonki i krwi żylnej z kończyny objętej kontuzją jest umieszczenie jej w pewnym uniesieniu- tak aby znajdowała się powyżej poziomu serca. Takie postępowanie pozwoli na zmniejszenie obrzęku oraz przyniesie szybką ulgę. Czynność tą warto powtarzać kilka razy dziennie, dzięki czemu łatwo dostrzeżemy postęp w regeneracji kończyny[4].

Leczenie przeciwbólowe

Ból pourazowy to jedna z najbardziej dokuczliwych dla pacjenta dolegliwości, która wymaga odpowiedniego leczenia. Farmakologicznie można zmniejszyć ból i stan zapalny stosując niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Spośród NLPZ stosowanych doustnie można zastosować dostępny bez recepty deksketoprofen, który występuje w formie tabletek  powlekanych lub granulatu do sporządzania roztworu. Szybko zmniejsza ból i można go stosować na pusty żołądek.

Jednak należy mieć na uwadze, że przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku, warto wcześniej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

 

Rekomendacja:

Pieszko, A., Zaopatrzenie ortopedyczne w urazach stawu skokowego, 2018.

Koźlak-Strutyńska M., Ocena występowania niestabilności i nawykowego skręcenia stawu skokowego u biegaczy, 2019.