Zasady diety bogatoresztkowej

Dieta bogatoresztkowa to modyfikacja podstawowej diety, która zawiera większe ilości błonnika pokarmowego i ma za zadanie pobudzić do pracy oraz uregulować działanie przewodu pokarmowego. Przeznaczona jest dla osób, które cierpią na nawykowe zaparcia oraz czynnościowe zaburzenia jelit.

Jak przyrządzać posiłki?

W diecie bogatoresztkowej posiłki powinno przyrządzać się bez procesu smażenia. Najczęściej przygotowuje się je z wykorzystaniem gotowania na parze lub w wodzie, pieczenia np. w naczyniu żaroodpornym lub w folii oraz duszenia np. w szybkowarze. Ważne jest, aby podczas obróbki termicznej pokarmy gotowane były zgodnie z zasadą ”al dente” lub na półtwardo, ale nigdy nie rozgotowywane, dzięki czemu zachowamy w nich cenne składniki odżywcze i błonnik[1].

Jakie produkty wybierać?

Dieta bogatoresztkowa wykorzystuje produkty, które zawierają duże ilości błonnika pokarmowego, a zwłaszcza jego frakcji nierozpuszczalnej. Do tej grupy produktów zalicza się: kasze, ryż brązowy, pieczywo razowe i żytnie (z mąki niskiego przemiału), brązowy makaron, otręby pszenne, płatki owsiane, groch, soję oraz suszone owoce np. śliwki, morele, figi. Z nabiału warto wybierać produkty odtłuszczone np. chudy biały ser oraz fermentowane np. kefiry, maślanki. Z kolei jajka, a w szczególności żółtka można spożywać w ograniczonych ilościach (2 szt. na tydzień). W przypadku mięsa, powinno się spożywać głównie chudy drób, ewentualnie cielęcinę i królika. Co do warzyw i owoców nie ma ograniczeń, przy czym najlepiej spożywać je w postaci surowej oraz sięgać po te z rodzaju pestkowych. Należy natomiast unikać słodzonych dżemów, soków, kompotów oraz słodyczy[2].

Co pić?

Nawadnianie w diecie bogatoresztkowej to podstawa, ponieważ bez wody błonnik pokarmowy nie będzie spełniał swojej funkcji. Z tego powodu zaleca się wypijanie minimum 2 litrów płynów dziennie, najlepiej w postaci wody mineralnej. Dozwolone są także niesłodzone: napary z ziół, słaba herbata oraz kawa zbożowa. Bezwzględnie przeciwwskazane są napoje alkoholowe, słodzone, gazowane napoje oraz mocna kawa. Ponadto dobrze jest, aby napoje były chłodne lub w temperaturze pokojowej.

Kiedy i ile jeść?

W przypadku tej diety ważna jest regularność w spożywaniu posiłków oraz jednakowe odstępy między nimi. Zaleca się, aby w ciągu dnia jeść od 4 do 5 posiłków dziennie, które powinna dzielić ok. trzygodzinna przerwa. Oprócz tego porcje jedzenia powinny być nie większe niż zaciśnięta pięść, dzięki czemu proces trawienia będzie zachodził sprawniej. Spożywane dania nie powinny być gorące, dlatego zaleca się, aby konsumować je po przestudzeniu, kiedy ich temperatura będzie umiarkowana.

Wpływ diety na organizm

Zwiększona podaż błonnika pokarmowego w diecie powoduje zwiększenie objętości mas kałowych. Dzieje się tak, ponieważ błonnik w jelitach wiąże wodę i powoduje rozpulchnienie mas pokarmowych, które w sposób mechaniczny drażnią powierzchnię jelit, w ten sposób przyspieszając ich perystaltykę. Oprócz tego duża ilość błonnika może wpływać na zwiększoną produkcję gazów, z którymi można sobie poradzić, zażywając lek na wzdęcia. Dobrze jest wybrać ten, który zawiera substancję czynną jaką jest symetykon. Zmniejsza on napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu zawartych w masach pokarmowych i w śluzie przewodu pokarmowego, powodując ich pękanie. Następnie gazy uwalniane na tej drodze zostają wchłonięte przez ścianę jelita lub usuwane są wraz z ruchami jelit[3].

Rekomendacje:

Gumiela, D., Postępowanie dietetyczne u osób chorujących na zespół jelita drażliwego (IBS), 2020.

Kowalczyk, M., Zegan, M., Michota-Katulska, E., Wiedza na temat prozdrowotnej roli błonnika pokarmowego wśród studentów uczelni medycznych i niemedycznych. Czasopismo poświęcone zagadnieniom badań ochrony zdrowia i środowiska Wersja internetowa wydawanego czasopisma jest wersją pierwotną, 2017.

[1] Gumiela, D., Postępowanie dietetyczne u osób chorujących na zespół jelita drażliwego (IBS), 2020, s. 45-62.

[2] Tamże, 48-81.

[3] M. Kowalczyk, M. Zegan, E. Michota-Katulska, E, Wiedza na temat prozdrowotnej roli błonnika pokarmowego wśród studentów uczelni medycznych i niemedycznych. Czasopismo poświęcone zagadnieniom badań ochrony zdrowia i środowiska Wersja internetowa wydawanego czasopisma jest wersją pierwotną, 2017, s. 56-91.