Jak działa antykoncepcja awaryjna?

Łatwo dostępne środki antykoncepcyjne zapewniają niemal stuprocentową skuteczność ochrony przed niechcianą ciążą. Ryzyka zapłodnienia nie jest jednak w stanie całkowicie wyeliminować żadna metoda. W przypadku wątpliwości o prawidłowym zadziałaniu wybranego sposobu zabezpieczenia, zdecydować można się na tzw. antykoncepcję awaryjną. Popularna pigułka „dzień po” powinna być przyjęta w ciągu kilkudziesięciu godzin po niezabezpieczonym stosunku seksualnym, aby skutecznie zapobiegnąć zapłodnieniu oraz niechcianej ciąży.

Zastosowanie antykoncepcji awaryjnej

Antykoncepcja awaryjna najczęściej stosowana jest w momentach, gdy występuje niepewność co do zachowania całkowitej ochrony podczas odbytego zbliżenia. Tabletka dzień po sprawdzi się w przypadku pęknięcia lub zsunięcia prezerwatywy, jeżeli była to jedyna wykorzystana metoda zapobiegania ciąży. Po takie rozwiązanie sięgnąć można również wówczas, jeżeli nastąpiło opóźnienie lub opuszczenie przyjęcia tabletki antykoncepcyjnej, plastra antykoncepcyjnego czy zastrzyku. Podbramkową sytuacją jest ponadto wydalenie spirali wewnątrzmacicznej. Antykoncepcja awaryjna stosowana jest również przez ofiary przemocy seksualnej, które doświadczyły molestowania seksualnego lub gwałtu – nawet bez pełnej penetracji.

Zasada działania pigułki dzień po

Mechanizm działania antykoncepcji awaryjnej różni się od tabletek poronnych, dlatego nie powinien być z nimi utożsamiany. Tabletka dzień po nie spełni bowiem swego zadania, jeżeli dojdzie do zagnieżdżenia w endometrium macicy. Przyjęcie pigułki nie ma wówczas żadnego wpływu na zarodek. Środki poronne mogą natomiast go wydalić, nawet w przypadku zagnieżdżenia w macicy. Zadaniem antykoncepcji awaryjnej jest przede wszystkim opóźnienie lub zablokowanie owulacji, a także zagęszczenie śluzu szyjkowego i zmniejszenie grubości endometrium celem utrudnienia plemnikom dostępu do komórki jajowej. Jeżeli oba te mechanizmy zadziałają, szansa zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej znacząco spada.

Bezpieczeństwo stosowania tabletki awaryjnej

O ile antykoncepcja awaryjna stosowana jest zgodnie z zaleceniami, pozostaje całkowicie bezpieczna. Skutkiem ubocznym występującym po zażyciu takiej tabletki może być jedynie przesunięcie się krwawienia miesiączkowego, bądź też jednorazowe zaburzenie cyklu. Nieco rzadziej zaobserwować można bóle i zawroty głowy, nudności, biegunki czy wymioty. Aby wykupić taki środek niezbędna jest recepta, którą wystawić może ginekolog lub lekarz innej specjalności. Preparaty te nie niestety są refundowane. Praktycznym rozwiązaniem jest recepta online od ginekologa, którą uzyskać można bez osobistej wizyty w poradni. Ze względu na brak działania poronnego, pigułka dzień po nie stanowi zagrożenia dla płodu w przypadku implantacji zarodka. Jej zażycie nie wpływa również w żaden sposób na płodność kobiety. Antykoncepcji awaryjnej nie powinno się jednak traktować jako standardowej, przeznaczonej do ciągłego stosowania metody.

Rodzaje antykoncepcji awaryjnej

W Polsce wykupić można dwa rodzaje tabletek dzień po, a zasada ich działania jest zbliżona. Pigułki te różnią się jednak okresem, w którym mogą skutecznie zapobiec ciąży. Środki bazujące na substancji zwanej octanem uliprystalu powinny być przyjmowane do 5 dni od odbyciu niezabezpieczonego zbliżenia. Tabletkę opartą na działaniu lewonorgestrelu należy natomiast zażyć w ciągu 72 godzin po stosunku. Na oba te preparaty może zostać wystawiona e-recepta. Przyjmowanie antykoncepcji awaryjnej wymaga bezwzględnego dostosowania się do wyszczególnionych we wskazaniach ram czasowych. Jeżeli pacjentka zwymiotuje tabletkę po 3 godzinach od zażycia lub wystąpi u niej biegunka, konieczne jest bezzwłoczne przyjęcie drugiej dawki. Szczegółowych informacji na temat stosowania antykoncepcji awaryjnej udzielić może ginekolog online. Skuteczność tego rodzaju preparatów potwierdzona została klinicznie, a niepowodzenie ich działania występuje w bardzo niewielu przypadkach i dotyczy poniżej 3 proc. wszystkich użytkowników.