Dna moczanowa – objawy tej choroby są często mylone z innymi chorobami.

Dna moczanowa

Wiele osób, trafiających do ortopedy lub fizjoterapeuty z bólem stopy błędnie sądzi, że powodem tych dolegliwości jest ostroga piętowa lub zapalenie rozcięgna. Podobne objawy może bowiem dawać dna moczanowa, potocznie nazywana podagrą lub artretyzmem. Charakterystyczne dla niej są bóle i zniekształcenia stawów, najczęściej stopy lub ręki. Choć jej symptomy zbliżone są do schorzeń związanych ze zwyrodnieniami w obrębie układu kostno-mięśniowego, jej podłoże ma zupełnie inny charakter. Dna moczanowa związana jest bowiem z odkładaniem się w stawach kryształów kwasu moczowego.

Przyczyny dny moczanowej

Choć dokładna patofizjologia dny moczanowej nie została dokładnie poznana wiadomo, że główną przyczyną występowania ataków artretyzmu jest odkładanie się w stawach oraz otaczających je tkankach kryształków kwasu moczowego. Skąd one się biorą? Kwas moczowy jest produktem rozpadu puryn występujących w naszych tkankach. Jeżeli wydolność naszych nerek jest zmniejszona, dochodzi do sytuacji w której stężenie kwasu moczowego we krwi jest zbyt wysokie, by mógł być on na bieżąco usuwany z organizmu. W takiej sytuacji moczany, czyli kryształki kwasu moczowego, zaczynają gromadzić się w stawach, raniąc tkankę i prowadząc do powstania ostrego stanu zapalnego. Dna moczanowa może mieć charakter pierwotny i być skutkiem predyspozycji genetycznych jak np. w przypadku choroby Lescha-Nyhana. W przypadku dny moczanowej o charakterze wtórnym, jest ona najczęściej powikłaniem przewlekłych chorób nerek, białaczki, cukrzycy typu II, nadciśnienia czy otyłości. Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia u danej osoby dny moczanowej z pewnością należy również zaliczyć nieprawidłową, bogatą w puryny dietę lub odchudzające głodówki, nadużywanie alkoholu, zaburzenia gospodarki lipidowej czy stan przewlekłego odwodnienia.

Dna moczanowa – objawy

Głównym, najbardziej charakterystycznym objawem dny moczanowej są nawracające ostre stany zapalne stawów, przede wszystkim w obrębie stopy, tj. stawy dużego palca lub skokowy, ale może występować również w obrębie kolan czy nadgarstków. Nagły ból w stawie zazwyczaj pojawia się w nocy lub nad ranem, wybudzając ze snu chorego, wraz z towarzyszącym obrzękiem i zaczerwienieniem w obrębie zajętego dną moczanową stawu. Ból zwykle narasta falami, skutecznie utrudniając codzienne funkcjonowanie, a z czasem pojawić się mogą gorączka i uczucie zmęczenia. Nieleczone ataki dny moczanowej prowadzić mogą do poważnych powikłań, takich jak nadżerki kostne czy trwałe uszkodzenia stawu. W większości przypadków objawy ustępują po kilku dniach, jednak jeżeli nie rozpoczniemy leczenia, będą one coraz częściej nawracać. Z tego powodu dna moczanowa dzielona jest na okresy ostrych stanów zapalnych, okresy międzynapadowe, okresy bezobjawowej hiperurykemii oraz zaawansowaną dnę, w której dolegliwości bólowe mają charakter stały.

Diagnostyka dny moczanowej

Ze względu na to, że ból jest mało charakterystycznym objawem, aby potwierdzić że mamy do czynienia właśnie z dną moczanową niezbędne jest wykonanie kilku badań. Podstawowym badaniem jest ocena stężenia kwasu moczowego we krwi oraz dobowa utrata kwasu moczowego z moczem. Jednak badania wykonywane w trakcie napadu dny mogą być niewiarygodne, gdyż wtedy często stężenie kwasu we krwi jest prawidłowe. Dlatego też za metodę jednoznacznie pozwalającą potwierdzić lub wykluczyć dnę moczanową jest badanie płynu pobranego z zajętego stanem zapalnym stawu, w który szuka się obecności kryształków moczanu sodu. Dna moczanowa często jest różnicowana z reumatyzmem czy zmianami zwyrodnieniowymi, takimi jak ostroga piętowa.

Dna moczanowa – leczenie

Na chwilę obecna dnę moczanową uznaje się za chorobę nieuleczalną, a terapia ma na celu zapobieganie pojawiania się kolejnych ataków artretyzmu oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. Przy atakach dny moczanowej zaleca się doraźne stosowanie NLPZ, zmniejszających dolegliwości bólowe, a po ustąpieniu objawów rozpoczęcie kompleksowego leczenia. Najczęściej stosuje się leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego we krwi (takie jak allopurynol) lub przyspieszające jego usuwanie z organizmu (np. probencyd). Bardzo ważne jest, by osoby u których została stwierdzona dna moczanowa stosowały dietę ubogą w puryny, czyli unikały takich produktów jak podroby, wieprzowina, dziczyzna czy piwo. Kluczowe jest również spożywanie dużej ilości płynów, zapewniających odpowiednie nawodnienie oraz utrzymywanie prawidłowej masy ciała i aktywności fizycznej.